W pomieszczeniach narażonych na oddziaływanie wody lub pary wodnej powierzchnie podłóg i ścian wykańczane są najczęściej wykładziną ceramiczną w postaci płytek. Miejsca ich połączeń uzupełniane są zaś spoiną. Jej zadanie nie sprowadza się tylko walorów estetycznych. Bardzo często fugi spełniają funkcję ochronną dla obszarów szczególnie narażonych na wilgoć oraz powodowane nią zniszczenia.
– mineralne, cementowe
– epoksydowe
Fugi mineralne, będące mieszaniną cementu, wypełniaczy mineralnych oraz modyfikatorów, to najpopularniejsze na rynku spoiwo, dostępne w szerokiej gamie kolorystycznej. W zależności od ustalonych wmieszance proporcji składników wybierać możemy między zaprawą sztywną dla podłoży nieodkształcalnych,a elastyczną do mocowania na powierzchniach odkształcających się, np. ścianach wykonanych w systemach suchej zabudowy czy z płyt wiórowych.
Fug uelastycznionych można także używać do spoinowania ceramiki w miejscach narażonych na działanie czynników atmosferycznych i duże zmiany temperatury (balkony i tarasy) oraz na nawierzchniach silnie pracujących pod wpływem zmian temperatury, np. do spoinowania terakoty ułożonej na ogrzewaniu podłogowym. Dla uzyskania gotowej plastycznej i jednorodnej masy, zaprawę o konsystencji proszku należy rozrobić z wodą, w proporcji zaleconej przez producenta.
Zaletą fug mineralnych jest mniejsza niż w przypadku mas epoksydowych podatność na zagrzybienie. Niższa jest też ich odporność na czynniki chemiczne oraz wodę, pod wpływem której dochodzi do kruszenia, wypłukiwania i wklęśnięcia spoin. W efekcie następuje osłabienie ich struktury i osadzanie się zanieczyszczeń. Wymiana fug nie stanowi jednak większego problemu.Zaletą fug mineralnych jest mniejsza niż w przypadku mas epoksydowych podatność na zagrzybienie. Niższa jest też ich odporność na czynniki chemiczne oraz wodę, pod wpływem której dochodzi do kruszenia, wypłukiwania i wklęśnięcia spoin. W efekcie następuje osłabienie ich struktury i osadzanie się zanieczyszczeń. Wymiana fug nie stanowi jednak większego problemu.Z kolei fugi epoksydowe występują jako zaprawy dwuskładnikowe (czasem nawet 3-komponentowe). Dla otrzymania gotowego spoiwa należy wymieszać żywicę epoksydową z utwardzaczem. Gama kolorystyczna jest w tym przypadku węższa. Fugi epoksydowe wykazują niższą odporność na biodegradację. W warunkach oddziaływania ciepłej wody i elementów organicznych na lekko kwaśne podłoże, stwarzają idealne warunki do rozwoju mikroorganizmów i pleśni. Wykazują za to zdecydowanie większą trwałość, odporność mechaniczną, np. na ścieranie oraz na różnego rodzaju chemikalia. Po stwardnieniu nie straszne im ani woda, ani mróz.
Dużym niebezpieczeństwem, związanym ze stosowaniem fug epoksydowych jest trudność ich obróbki, co niejednokrotnie skutkuje błędami wykonawczymi. Te natomiast kończą się zabrudzeniem płytek, a nawet późniejszymi problemami z ich odpornością chemiczną, twardością lub odpornością na zagrzybienie. Fakt, że fugi epoksydowe są dosyć twarde, nie ułatwia też ich naprawy, wymiana na nowe może zakończyć się nawet uszkodzeniem okładziny ceramicznej. W celu uniknięcia kłopotów, z nakładaniem tego rodzaju spoiwa należy zaczekać zwłaszcza w nowych, osiadających jeszcze budynkach. Ruchy ścian powodować bowiem mogą pęknięcia między fugą, a płytką. Podobną cierpliwość wykazać również należy w stosunku do układania glazury na świeżym betonie, który w trakcie wiązania podlega tzw. skurczom hydratacyjnym. W tym wypadku odczekać należy co najmniej 3 miesiące.
Szczególnej uwagi wymaga też fugowanie płytek z gresu polerowanego, który z racji porowatej struktury, łatwo i głęboko przebarwia się. Aby temu zapobiec, przed spoinowaniem płytek należy je zaimpregnować. Na wszelki wypadek warto na niewielkiej niewidocznej powierzchni kafli przeprowadzić próbę oddziaływania fugi na płytkę, a w razie powstania smug i przebarwień, zmienić fugę.
Od lat najpopularniejszym spoiwem są fugi mineralne. Decyduje o tym nie tylko przystępna cena, ale i duże możliwości w zakresie wyboru koloru. Zaprawę łatwo się przygotowuje, fugowanie nie wymaga większej wprawy, bo ewentualne błędy, zabrudzenia płytek łatwo usunąć wilgotną gąbką. Problemu też nie ma z wymianą spoiwa. W efekcie łączymy nim płytki wszędzie tam, gdzie można, a więc na powierzchniach nienarażonych na wysokie temperatury, ciśnienie wody i wypłukiwanie przez nią.
Skoro zaś mowa o miejscach newralgicznych w łazience, wymagających dodatkowej ochrony, pamiętać należy o uzupełnieniu silikonem dylatacji między płytkami, szczelin w narożach ścian, połączeń posadzki ze ścianą oraz szczelin przy urządzeniach sanitarnych. Warto też przyjrzeć się, jak wygląda w tym pomieszczeniu rozkład strefy wilgotnej, gdzie sprawdzą się spoiwa cementowe oraz mokrej, w obrębie której powinniśmy zastosować fugi epoksydowe. Nic nie stoi na przeszkodzie, by w łazience zastosować obydwa rozwiązania, łącząc fugę cementową z epoksydową. Umożliwia to bogatsza z roku na rok oferta rynkowa, pozwalająca na niemal idealne dopasowanie kolorów zapraw.
W kuchni fugi epoksydowej używamy do spoinowania:
– płytek na blatach kuchennych,
– płytek ściennych nad blatami kuchennymi,
– płytek przy kuchenkach, zlewozmywakach i w miejscach narażonych na uciążliwe zabrudzenia.
Zastosowanie w tych miejscach fugi na bazie żywicy epoksydowej nie tylko ułatwia utrzymanie powierzchni w czystości, ale czyni ją również wodoszczelną, odporną na zmiany temperatury oraz soki, tłuszcze i środki chemiczne. Dzięki paroszczelności fugi epoksydowe nie wchłaniają żadnych substancji mogących powodować trwałe przebarwienia płytek.
Fugi w basenie podlegają nieco innym obciążeniom, aniżeli te wykonane na powierzchniach ścian i podłóg kuchni czy łazienki. Nie przesądza to jednak ostatecznie przewagi fug epoksydowych, bowiem w basenach ze zwykłą,chlorowaną bądź ozonowaną wodą, nie ma potrzeby ich stosowania. Wręcz przeciwnie, z racji większej podatności na zagrzybienie masy epoksydowe przegrywają z wysokoodpornymi mechanicznie fugami mineralnymi, zarówno w nieckach, jak i na powierzchniach okołobasenowych.
Nie oznacza to jednak, że fugi epoksydowe nie mają na basenie zastosowania. Zaprawy te są niezastąpione w nieckach z wodą agresywną: solankową, morską oraz niezależnie od rodzaju basenu, w miejscach, występowania dużych obciążeń mechanicznych, np. w obszarze rynny przelewowej, gdzie falująca woda powodowałaby wymywanie spoiwa cementowego. Tego rodzaju spoinowanie uzasadnione jest również w pomieszczeniach technicznych, na zapleczach basenów, gdzie przechowywane, bądź przygotowywane są chemikalia związane z utrzymaniem wody w odpowiednim stanie higienicznym.
Fugi epoksydowe są też idealnym rozwiązaniem w basenach z mozaiką szklaną, gdzie możliwość klejenia i fugowania jednym materiałem znacznie ułatwia pracę. Nie do przecenienia jest również możliwość wykorzystania żywic epoksydowych do wykonywania antykapilarnych korków w strefie główki basenu lub uszczelnień w strefie przepustów, zakotwień barierek, reflektorów podwodnych itp.
Zaprawy epoksydowe swoim właściwościom zawdzięczają uniwersalność i szerokie spectrum zastosowań. Ciekawostką są posadzki epoksydowe, stosowane w dużych halach produkcyjnych, gdzie niezbędne jest utrzymanie czystości. Bazujące na żywicy epoksydowej odznaczają się wysoką wytrzymałością mechaniczną, twardością oraz odpornością na chemikalia. Tworzą przy tym szczelną powłokę.
Bardzo często fugi epoksydowe służą do sklejania progów i parapetów okiennych z marmuru, który łatwo się odbarwia. Podobnie zresztą wykorzystywane są do dekoracyjnego wykańczania eleganckich łazienek, pokojów kąpielowych itp.
| Fugi mineralne | Fugi epoksydowe |
| Spoinowanie płytek w kuchni i łazience, na powierzchniach nienarażonych nabezpośrednie działanie wody czy pary wodnej | Tzw. pomieszczenia mokre: kuchnie, łazienki, natryski w strefach wysokich obciążeń chemicznych i mechanicznych, wysokich ciśnień i temperatur |
| Do wypełniania spoin w płytkach: ceramicznych, gresowych, kamiennych, płytach z kamienia sztucznego, mozaiki itp. | Sauny, łaźnie parowe, tureckie |
| Niecki basenów ze zwykłą wodą, chlorowaną, ozonowaną | Baseny z tzw. wodą agresywną: termalną, solankową, morską |
| Tarasy i balkony (mrozoodporne fugi w klasie CG2) | W różnego rodzaju basenach obszar falowania wody, rynny przelewowej |
| Na podłożu z ogrzewaniem podłogowym (fugi w klasie CG2) | W budownictwie przemysłowym, np. kuchnie przemysłowe, oczyszczalnie ścieków, rzeźnie, browary, mleczarnie, stanowiska w oborach itp. |
| Do estetycznego spoinowania szklanych płytek lub mozaiki |
Fugowanie utożsamiane bywa często z dekoracyjnym wykończeniem klejonych na podłożu płytek ceramicznych. Walor estetyczny nie powinien jednak determinować decyzji o wyborze materiału. Na szczególną uwagę zasługują takie parametry zapraw stosowanych do spoinowania, jak: elastyczność, chłonność, odporność na ściskanie i ścieranie. To pokazuje, że choć fugowanie nie jest czynnością specjalnie skomplikowaną, wymaga od wykonawcy wiedzy z zakresie doboru chemii budowlanej. Tylko sprawdzone systemy w połączeniu ze starannością prac gwarantują ostatecznie efektywność i skuteczność przyjętych rozwiązań.
Opracowanie Redakcja IzoForum
