fot./STO
Tynki renowacyjne są jednym ze sposobów naprawy zawilgoconej elewacji budynku. Jak i kiedy je stosować?
Przyczyną najczęstszych uszkodzeń budynku, w tym elewacji, jest woda, która wnika na różne sposoby w konstrukcję budynku. O wiele bardziej niebezpieczne są rozpuszczone w niej sole mineralne, zagrażające strukturze materiałowej murów i tynków. Efektem tej niszczącej penetracji są na ogół widoczne gołym okiem zawilgocenia, przebarwienia, wykwity solne albo łuszczenie powłok malarskich czy odpadanie tynku.
Łatwo rozpuszczalnym w wodzie solom, wystarczy czasem wilgoć zawarta w atmosferze. Dochodzi wówczas do lokalnych zawilgoceń, a kiedy w wyniku odparowania wody stężenie roztworu soli przekroczy stan nasycenia, nadmiar soli krystalizuje i pojawiają się wykwity. Krystalizujące sole wytwarzają w porach materiałów budowlanych tzw. ciśnienie krystaliczne.
Sole, odznaczające się zdolnością do przyłączania cząsteczek wody, wywierają na pory materiałów budowlanych tzw. ciśnienie hydratacyjne. Skutki obydwu ciśnień są takie same, objawiają się niszczeniem struktury muru, a także pękaniem i łuszczeniem się tynków. Tynki renowacyjne są wówczas niezbędne. Jednak ich zastosowanie należy połączyć z usunięciem przyczyny zawilgocenia. W przeciwnym razie rozwiązanie będzie doraźne.
Woda może wnikać w różny sposób:
– kapilarnie przez fundament na skutek braku izolacji poziomej, powoduje wówczas zasolenie muru;
– działanie wody deszczowej i śniegu, wynikające z niewłaściwego lub wadliwego wykonania dachu, gzymsów czy też sposobu odprowadzenia wody;
– brak izolacji pionowych fundamentu i cokołu, drenażu oraz niewłaściwe ukształtowanie spadku terenu wokół budynku.
Po stwierdzeniu przyczyny zawilgocenia konieczne jest wykonanie badań wilgotności oraz rodzaju i poziomu zasolenia muru. Na podstawie otrzymanych wyników, ustalamy grubość i ilość warstw.
Tynki renowacyjne pozwalają na skuteczne i stosunkowo proste rozwiązanie problemu zasolonych murów. Charakterystyczną ich cechą jest to, że można je kłaść na wilgotne mury. Tynk renowacyjny dzięki lepszej porowatości, sprzyja szybkiemu wysychaniu i jednocześnie magazynowaniu w swoim wnętrzu krystalizujących soli. Aby osiągnąć ten cel, objętość porów w świeżej zaprawie przygotowanej do użycia musi wynosić co najmniej 25 proc. jej objętości, w związanej – nie mniejsza 40 proc. Możliwe jest wówczas „oddychanie” ścian, przez co odparowywanie wody zaczyna się nie na jego powierzchni, jak to ma miejsce w przypadku zwykłych zapraw, ale już wewnątrz tynku. Wtedy sole mineralne, które pozostają po odparowaniu wody, są gromadzone w warstwie tynku i nie są widoczne na zewnątrz. Niestety, gdy sole wypełnią już wszystkie wolne przestrzenie wewnątrz, zaczynają się pojawiać na powierzchni – tynk traci swoje właściwości. Jakość i trwałość tynków renowacyjnych zależą od tego, ile soli mineralnych są w stanie wchłonąć.
Kapilarnie przemieszczająca się w murze wilgoć wraz z rozpuszczonymi solami napotyka na swej drodze tynk renowacyjny. Tu penetruje tylko na niewielką głębokość (max. 5 mm). Dalej następuje już jedynie odparowywanie, a sole krystalizują wewnątrz tynku bez szkód dla budynku.
System tynków renowacyjnych najczęściej składa się z czterech elementów:
– obrzutki,
– tynku podkładowego,
– tynku renowacyjnego,
– szpachli wygładzającej.
Niektóre systemy, np. Sopro stanowią 3-elementowy system dla 4 zadań (obrzutka, odsalanie, osuszanie i hydrofobizacja). Dzięki temu wyeliminowana zostaje w nakładaniu, warstwa szprycu, a przy okazji podniesiona trwałość działania systemu.
Tynki renowacyjne przeznaczone są do malowania. Użyte w tym celu farby muszą odpowiadać najlepszemu pod względem dyfuzyjności tynkowi. Oznacza to, że powinny być hydrofobowe i paroprzepuszczalne. W roli tej sprawdzą się więc farby krzemianowe oraz na bazie żywic silikonowych.
W celu przygotowania podłoża należy zniszczony stary tynk zbić do wysokości min. 1,00 m ponad widoczny obszar zniszczeń i oczyścić spoiny na głębokość 1,5 – 2,0 cm. Resztki tynku i zaprawy usunąć szczotką lub sprężonym powietrzem. Podłoże musi być mocne i twarde, bez śladu gipsu.
Przygotowując zaprawę według zaleceń producenta, nie należy dodawać do mieszanki gipsu, wapna czy innych dodatków chemicznych.
Przed rozpoczęciem prac tynkarskich całą powierzchnię przewidzianą do tynkowania należy zmyć obficie wodą, szczególną zaś uwagę zwrócić na dobrą penetrację i namoczenie spoin. Obrzutkę powinno się wykonywać przez energiczne narzucenie warstwy (o grubości ok. 5 mm) rzadszej zaprawy tak, aby wypełnić oczyszczone, otwarte spoiny i ubytki muru.
Warstwę tynku, o grubości nie większej niż 20 mm, nakładamy po całkowitym wyschnięciu obrzutki, ale tuż przed tynkowaniem należy ją zmoczyć. W razie potrzeby kolejne warstwy można nanosić w odstępach 1-dniowych, po uprzednim nawilżeniu powierzchni tynku. Warstwa wykończeniowa nie powinna być zatarta na gładko.
Często skuteczność tych tynków jest znacznie ograniczona przez następujące błędy popełniane podczas ich nakładania:
– niewłaściwie oczyszczony mur;
– nie usunięcie na wystarczającą odległość zasolonych, skutych warstw zaprawy i części cegieł.
– obrzutka (tzw. szpryc jako warstwa sczepna) została nałożona zbyt grubo lub/i zbyt gęsto (powyżej 75 proc.) albo występuje problem z przenikaniem wody do tynku renowacyjnego;
– zbyt cienka warstwa tynku renowacyjnego;
– nanoszenie na tynk renowacyjny warstw ograniczających odparowywanie wilgoci z muru;
– grubość warstw tynków renowacyjnych jest nie wystarczająca albo brak którejś z warstw systemu renowacyjnego;
– warstwa tynku podkładowego nie została uszorstniona;
– odpowiednie dla nakładania tynku renowacyjnego warunki wilgotnościowe – zalecany zakres wynosi 40-70 proc.;
– bruzdy, np. przy wykonywaniu wewnętrznych instalacji elektrycznych zostały wypełnione gipsem;
– powłoki malarskie posiadają zbyt niską paroprzepuszczalność oraz/lub są mało hydrofobowe.
Podczas prowadzenia prac renowacyjnych szczególnie istotna kompatybilność stosowanych materiałów. Tę zaś gwarantuje użycie wszystkich elementów jednego systemu. Podobieństwo materiałów, przy prawidłowym ich zastosowaniu, gwarantuje długoletnie zabezpieczenie przed oddziaływaniem wody czy wilgoci oraz czynników atmosferycznych.
Należy wreszcie pamiętać, że nieodłącznym uzupełnieniem robót związanych z wykonawstwem tynków renowacyjnych jest wykonanie prawidłowej izolacji pionowej obiektu oraz izolacji poziomej odcinającej podciąganie kapilarne wody.
Opracowanie: Redakcja IzoForum
Opublikowano: 30-11-2011
nr katalogowy 06087
nr katalogowy 06009
